το δια ταύτα

Το βρώμικο μυστικό του νεοφιλελευθερισμού είναι ότι αυτές οι ιδέες της ταυτόχρονης οικονομικής και πολιτικής δημοκρατίας δεν ηττήθηκαν ποτέ σε μια μεγάλη μάχη ιδεών, ούτε καταψηφίστηκαν σε εκλογές. Παραμερίστηκαν με βίαια σοκ σε κρίσιμες πολιτικές συγκυρίες. Κι αν η αντίσταση ήταν ισχυρή, ηττήθηκαν με ανοιχτή προσφυγή στη βία-από τα άρματα μάχης του Πινοτσέτ, του Γέλτσιν και του Τενγκ Σιάο-πινγκ. 

 

ΑΚΡΙΒΩΣ ΕΠΕΙΔΗ ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΤΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΙΣΟΤΗΤΑΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟΣΟ ΛΑΟΦΙΛΕΣ ΚΑΙ ΤΟΣΟ ΔΥΣΚΟΛΟ ΝΑ ΗΤΤΗΘΕΙ ΣΕ ΜΙΑ ΤΙΜΙΑ ΜΑΧΗ, Ο ΑΧΑΛΙΝΩΤΟΣ ΚΑΠΙΤΑΛΙΣΜΟΣ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΣΕ ΤΟ ΔΟΓΜΑ ΤΟΥ ΣΟΚ.

 

Χωρίς μια αφήγηση (όπως συνέβη σε πολλούς μετά την 11η Σεπτεμβρίου) είμαστε εξαιρετικά ευάλωτοι απέναντι σε όσους είναι έτοιμοι να εκμεταλλευτούν το χάος για να υπηρετήσουν τις δικές τους επιδιώξεις. Μόλις μια νέα αφήγηση μας προσφέρει μια προοπτική για τα γεγονότα που προκάλεσαν το σοκ, ξαναβρίσκουμε τον προσανατολισμό μας και αρχίζουμε πάλι να κατανοούμε την πραγματικότητα.. Οι ανακριτές που προκαλούν σοκ και παλινδρόμηση σε κρατούμενους καταλαβαίνουν πολύ καλά αυτή τη διαδικασία. Για αυτόν το λόγο τα εγχειρίδια της CIA επισημαίνουν πόσο σημαντικό είναι να αποκόπτονται οι κρατούμενοι από ο,τιδήποτε μπορεί να τους βοηθήσει να συγκροτήσουν μια νέα αφήγηση: από τις ίδιες τους τις αισθήσεις, από την επαφή με άλλους κρατούμενους, ακόμη και από την επικοινωνία με τους δεσμοφύλακες. «Οι κρατούμενοι πρέπει να απομονώνονται αμέσως» διευκρινίζει το εγχειρίδιο που εκδόθηκε το 1983. “Η απομόνωση τόσο η φυσική όσο και η ψυχολογική, πρέπει να επιβάλλεται κατά τη στιγμή της σύλληψης. Οι ανακριτές γνωρίζουν ότι οι κρατούμενοι μιλούν μεταξύ τους, ότι προειδοποιούν ο ένας τον άλλον για το τι θα τους συμβεί, ότι ανταλλάσσουν σημειώματα ανάμεσα από τα κάγκελα. Όταν συμβαίνει αυτό, εκείνοι χάνουν το πλεονέκτημα. Εξακολουθούν να έχουν τη δύναμη να επιβάλλουν σωματικό πόνο, όμως έχουν χάσει τα 3 πιο αποτελεσματικά ψυχολογικά τους εργαλεία για να χειραγωγήσουν και να «σπάσουν» τους κρατούμενους: τη σύγχυση, τον αποπροσανατολισμό και την έκπληξη. Χωρίς αυτά τα 3 στοιχεία, δεν μπορεί να υπάρξει σοκ.

Το ίδιο ισχύει και για τις κοινωνίες.. Όταν ο μηχανισμός του δόγματος του σοκ γίνει συλλογικά κατανοητός, είναι δυσκολότερο να αιφνιδιαστούν ολόκληρες κοινότητες, είναι δυσκολότερο να βρεθούν σε μια κατάσταση σύγχυσης, καθώς γίνονται πιο ανθεκτικές στα σοκ. Κρίσεις χρέους, κατάρρευση οικονομιών και η απειλή «να σε προσπεράσει η ιστορία» δεν προκαλούν πάντα το βαθμό αποπροσανατολισμού, φόβου και έκπληξης για να επιβληθεί η οικονομική θεραπεία-σοκ..Σε μερικές περιπτώσεις ωριμάζουμε - και μάλιστα γρήγορα- όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μια κρίση. Η συλλογική ανάμνηση των σοκ του παρελθόντος έχει ως αποτέλεσμα τη σθεναρή αντίσταση στα μέτρα που μας παίρνουν..ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΑΝΑΔΟΜΗΘΟΥΝ, ΝΕΕΣ ΑΦΗΓΗΣΕΙΣ ΜΠΟΡΟΥΝ ΝΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΗΘΟΥΝ. Η ΜΝΗΜΗ.. ΤΟΣΟ Η ΑΤΟΜΙΚΗ ΟΣΟ ΚΑΙ Η ΣΥΛΛΟΓΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΟΣ ΑΠΟΣΟΒΗΤΗΣ ΤΩΝ ΣΟΚ.

- Διαπραγματεύσου έχοντας πάρει την κατάσταση στα χέρια σου.. Δεν θα υπάρξουν ποτέ ξανά λευκές σελίδες ή καινούριες αρχές... το τετράδιο τέλειωσε.

λίγο ακόμα ιστορία παρακαλώ

Το 2004 το Ισραήλ έμοιαζε να έχει επιτελέσει ένα θαύμα: Μετά το ολέθριο κραχ το 2002 με τις εταιρείες νέων τεχνολογιών, οι οικονομικές επιδόσεις της χώρας ήταν οι καλύτερες από οποιαδήποτε χώρα της Δύσης. Ένα μεγάλο μέρος της οικονομικής μεγέθυνσης οφειλόταν στην απόφαση του Ισραήλ να μετατραπεί σε ένα είδος εμπορικού κέντρου για τις τεχνολογίες της ασφάλειας. Η χρονική συγκυρία ήταν η ιδανική. Κυβερνήσεις από ολόκληρο τον κόσμο αναζητούσαν απεγνωσμένα εργαλεία για να εντοπίζουν τρομοκράτες, αλλά και πληροφορίες για τον αραβικό κόσμο. Το Ισραήλ αυτοπροβλήθηκε ωε υπόδειγμα κράτους ασφάλειας υψηλής τεχνολογίας, επικαλούμενο τις δεκαετίες εμπειρίας και τεχνογνωσίας του στην αντιμετώπιση αραβικών και μουσουλμανικών απειλών. Το μήνυμα που έστελνε το Ισραήλ στις ΗΠΑ και στη ΕΕ ήταν απλό: Τον πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, τον οποίο μόλις ξεκινήσατε, εμείς τον διεξάγουμε από τότε που γεννηθήκαμε. Αφήστε τις τεχνολογικές επιχειρήσεις μας και τις ιδιωτικές κατασκοπευτικές εταιρείες μας να σας δείξουν πώς γίνεται η δουλειά! Το 2007 το 24,4% των Ισραηλινών ζούσαν κάτω από τα όρια της φτώχιας, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για τα παιδιά ήταν 35,2% (20 χρόνια πριν ήταν 8%).

Η σύγκρουση ανάμεσα στις ελεύθερες αγορές και τους ελεύθερους ανθρώπους επεκτάθηκε το 2005 και στην ΕΕ, όταν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα απορρίφθηκε σε 2 δημοψηφίσματα. Στη Γαλλία το κείμενο αντιμετωπίστηκε ως η κωδικοποίηση της κορπορατικής τάξης πραγμάτων. Ήταν η 1η φορά που ζητήθηκε από τους πολίτες να εκφράσουν άμεσα τη γνώμη τους για το αν οι κανόνες της ελεύθερης αγοράς θα πρέπει να δεσπόζουν στην Ευρώπη και εκείνοι εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία για να πουν «όχι». Η αιτία που πολλοί ψηφοφόροι τόσο στη Γαλλία όσο και στην Ολλανδία καταψήφισαν το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα ήταν «ο φόβος του Πολωνού υδραυλικού» όπως σχολίασε χαρακτηριστικά το πρώην μέλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Πασκάλ Λαμί.

go on.. get in there!

Στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ του Νταβός το 2007 πολιτικοί ηγέτες και σημαντικοί οικονομικοί παράγοντες έξυναν από αμηχανία τα κεφάλια τους, απορώντας για μια εξέλιξη που έμοιαζε να διαψεύδει την κοινή λογική. Η εξέλιξη αυτή έγινε γνωστή ως «το δίλημμα του Νταβός» και ο αρθρογράφος των Financial Times, Martin Wolf, την έχει περιγράψει ως «την αντίφαση ανάμεσα στην καλή οικονομική κατάσταση και στην προβληματική πολιτική κατάσταση που επικρατεί σε παγκόσμια κλίμακα». Όπως διευκρίνισε, η οικονομία είχε αντιμετωπίσει μια σειρά από σοκ: το χρηματιστηριακό κραχ μετά το 2000, τις τρομοκρατικές επιθέσεις τις 11/9 το 2001, τους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ, τις τριβές για την πολιτική των ΗΠΑ, ένα άλμα της τιμής του πετρελαίου που δεν είχαμε ξαναδεί από τη δεκαετία του 1970, τη διακοπή των διαπραγματεύσεων του Γύρου της Ντόχα (για τον ΠΟΕ) και την αντιπαράθεση για τις πυρηνικές φιλοδοξίες του Ιράν. Παρόλα αυτά, διένυε μια «χρυσή περίοδο ευρύτερα συμμεριζόμενης ανάπτυξης. Για να το πούμε ωμά, παρόλο που ο κόσμος πήγαινε κατά διαόλου και δεν διαφαινόταν καμία ελπίδα σταθερότητας, η παγκόσμια οικονομία επικροτούσε τις εξελίξεις.

Πέρα από όλες τις θεωρίες συνομωσίας αλλά και τις καθαυτές συνομωσίες, η αλήθεια είναι ταυτόχρονα λιγότερο σκοτεινή και περισσότερο επικίνδυνη. Ένα οικονομικό σύστημα που απαιτεί μια διαρκή οικονομική μεγέθυνση και εμποδίζει κάθε σοβαρή προσπάθεια να υπάρξουν ρυθμίσεις για την προστασία του περιβάλλοντος προκαλεί από μόνο του μια σταθερή αλυσίδα καταστροφών, είτε στρατιωτικών είτε οικολογικών είτε χρηματοοικονομικών. Η επιθυμία και η απληστία για εύκολα βραχυπρόθεσμα κέρδη μέσω κερδοσκοπικών επενδύσεων έχει μετατρέψει τα χρηματιστήρια, τις χρηματαγορές και τις κτηματαγορές σε μηχανισμούς δημιουργίας κρίσεων. Η απόλυτη εξάρτησή μας από ρυπογόνους, μη ανανεώσιμες πηγές ενέργειας προκαλεί άλλου είδους καταστάσεις έκτακτης ανάγκης: φυσικές καταστροφές και πολέμους για τον έλεγχο σπάνιων και πολύτιμων φυσικών πόρων  που με τη σειρά τους προκαλούν τρομοκρατικά ανταποδοτικά χτυπήματα.