«Διαδώστε την Αλήθεια: Οι νόμοι της οικονομίας είναι σαν τους νόμους της μηχανικής. Το ίδιο σύνολο νόμων λειτουργεί παντού»
Λόρενς Σάμερς, οικονομολόγος της Παγκόσμιας Τράπεζας.
Όταν ηγέτες όπως ο Μαντέλα έρχονταν σε επαφή με τα κυκλώματα της παγκοσμιοποίησης, τον σφυροκοπούσαν με το γεγονός ότι ακόμα και οι πιο αριστερές κυβερνήσεις ενστερνίζονταν τη «συναίνεση της Ουάσινγκτον»: οι κομμουνιστές στο Βιετνάμ και στην Κίνα το έκαναν, οι συνδικαλιστές στην Πολωνία και οι σοσιαλδημοκράτες στη Χιλή, απελευθερωμένοι από τον Πινοτσέτ. Ακόμα και οι Ρώσοι είχαν δει το νεοφιλελεύθερο φως - την περίοδο που του Αφρικανικό Εθνικό Κονγκρέσο συμμετείχε σε διαπραγματεύσεις η Μόσχα βρισκόταν εν μέσω μιας φρενήρους κορπορατικής μανίας, εκποιώντας τα κρατικά περιουσιακά στοιχεία σε κομματικά στελέχη που μετατρέπονταν σε επιχειρηματίες όσο πιο γρήγορα μπορούσαν. Ποιος πολιτικός μπορεί να αρνηθεί??
Όταν ο Πρόεδρος της ΕΣΣΔ Μ. Γκορμπατσόφ πήγε τον Ιούλιο του 1991 στο Λονδίνο για να πάρει μέρος στη σύνοδο των G7, είχε κάθε λόγο να περιμένει ότι θα τον υποδέχονταν σαν ήρωα. Τα προηγούμενα χρόνια βρισκόταν στο παγκόσμιο προσκήνιο γοητεύοντας τα ΜΜΕ, υπογράφοντας συνθήκες αφοπλισμού και τιμώμενος με το Νόμπελ Ειρήνης το 1990. Είχε καταφέρει μάλιστα το ακατόρθωτο: να κατακτήσει την αμερικάνικη κοινή γνώμη. Η επιτροπή για το βραβείο Νόμπελ είχε δηλώσει ότι χάρη στο έργο του «ελπίζουμε πως γιορτάζουμε το τέλος του ψυχρού πολέμου».
Αρχικά όλα έδειχναν ότι και η Δύση επιθυμούσε να καταφέρει ο Γκορμπατσόφ να χαλαρώσει τα δεσμά της σοβιετικής οικονομίας και να τη μετατρέψει σε μια οικονομία παρεμφερή με εκείνη της Σουηδίας. Η επιτροπή Νομπέλ εξήγησε κατηγορηματικά ότι η απονομή του βραβείου ήταν μια εκδήλωση υποστήριξης στη μετάβαση, «μια χείρα βοηθείας σε ώρα ανάγκης». Και σε μια επίσκεψή του στην Πράγα ο Γκορμπατσόφ κατέστησε σαφές ότι δεν μπορούσε να την επιτύχει μόνος του: «Σαν τους ορειβάτες που χρησιμοποιούν το ίδιο σκοινί, τα έθνη του κόσμου είτε θα ανέβουν μαζί στην κορυφή είτε θα πέσουν μαζί στην άβυσσο».
Η Ρωσία, όπως πριν η Κίνα, υποχρεώθηκε να διαλέξει ανάμεσα στο οικονομικό πρόγραμμα της σχολής του Σικάγο και σε μια γνήσια δημοκρατική επανάσταση. Σε αυτό το δίλημμα, οι ηγέτες της Κίνας στράφηκαν εναντίον του ίδιου τους του λαού, προκειμένου να εμποδίσουν τη δημοκρατία να διαταράξει τα νεοφιλελεύθερα σχέδιά τους. Στη Ρωσία όμως η δημοκρατική επανάσταση είχε ήδη αρχίσει, άρα για να προωθηθούν τα μέτρα-σοκ έπρεπε να διακοπεί βίαια και στη συνέχεια να αναστραφεί η ειρηνική και ελπιδοφόρα διαδικασία την οποία είχε δρομολογήσει ο Γκορμπατσόφ.
Ο Μπόρις Γέλτσιν παρότι κατείχε το αξίωμα του προέδρου της Ρωσίας, ήταν πολύ λιγότερο γνωστός από τον Γκορμπατσόφ. Αυτό θα άλλαζε με δραματικό τρόπο στις 19 Αυγούστου 1991, ένα μήνα μετά τη σύνοδο κορυφής των G7. Μια ομάδα κομμουνιστών παλιάς φρουράς έστειλε άρματα μάχης εναντίον του Λευκού Οίκου, όπως ονομάζεται το κτίριο του Ρωσικού Κοινοβουλίου. Επιδιώκοντας να σταματήσουν τη διαδικασία εκδημοκρατισμού, απειλούσαν να επιτεθούν έναντι των πρώτων εκλεγμένων βουλευτών της χώρας. Ο Γέλτσιν, όντας ανάμεσα στους Ρώσους που ήταν αποφασισμένοι να υπερασπίσουν τη νεαρή τους δημοκρατία, ανέβηκε σε ένα άρμα μάχης και κατήγγειλε το συμβάν ως «μια κυνική δεξιά απόπειρα πραξικοπήματος». Τα άρματα αποσύρθηκαν και ο Γέλτσιν προβλήθηκε ως ό θαρραλέος υπερασπιστής της δημοκρατίας.
Όμως το Δεκέμβριο του 1991, 4 μήνες μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα, ο Γέλτσιν πραγματοποίησε έναν αριστοτεχνικό ελιγμό: Συμμάχησε με τους προέδρους δύο ακόμη σοβιετικών δημοκρατιών με συνέπεια να διαλυθεί η Σοβιετική Ένωση και να υποχρεωθεί ο Γκορμπατσόφ σε παραίτηση. Αυτό θα ήταν το 1ο από τα 3 σοκ για το ρωσικό ψυχισμό που θα υφίσταντο οι Ρώσοι κατά τη διάρκεια της επόμενης 3ετίας.
Στα τέλη του 1991 λοιπόν, ο Γέλτσιν έκανε μια ανορθόδοξη πρόταση στο κοινοβούλιο: αν του παραχωρούσαν για 1 έτος έκτακτες εξουσίες ώστε να εκδίδει νόμους με προεδρικά διατάγματα χωρίς να ψηφίζονται από το κοινοβούλιο, θα αντιμετώπιζε την οικονομική κρίση και θα δημιουργούσε ένα υγιές και ανθηρό οικονομικό σύστημα. Η απάντηση ήταν «ναι»..
Για μια ακόμη φορά, μια ομάδα οικονομολόγων αυτοαποκαλούμενων «επαναστατών» ετοίμασε σε συνθήκες απόλυτης μυστικότητας ένα ριζοσπαστικό οικονομικό πρόγραμμα. Ο Βλαντίμιρ Μάου, ένας από τους συμβούλους του Μπορίς Γέλτσιν εκείνη την περίοδο, εξηγεί ότι «η πιο ευνοϊκή κατάσταση για τις μεταρρυθμίσεις είναι ένας κουρασμένος πληθυσμός, εξαντλημένος από τις προηγούμενες πολιτικές διαμάχες»
Στην πραγματικότητα, ο Γέλτσιν και η Ουάσινγκτον εξακολουθούσαν να έχουν απέναντί τους ένα κοινοβούλιο που διέθετε το συνταγματικό δικαίωμα να επιβραδύνει το μετασχηματισμό της οικονομίας με τη θεραπεία-σοκ. Μέχρι που ένας «ανώνυμος αξιωματούχος» διέρρευσε στον τύπο ότι επρόκειτο να ακυρωθεί η προβλεπόμενη χορήγηση δανείου ύψους 1,5 δις δολαρίων, επειδή «το Ταμείο ήταν δυσαρεστημένο με την οπισθοχώρηση όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στη Ρωσία».. Αυτό που συνέβη την επομένη της διαρροής, ονομάστηκε και «λύση Πινοτσέτ»: Ο Γέλτσιν εξέδωσε το διάταγμα 1400, ανακοινώνοντας ότι καταργούσε το σύνταγμα και διέλυε το κοινοβούλιο.. 2 μέρες μετά το κοινοβούλιο τον παρέπεμψε (636 ψήφοι υπέρ - 2 κατά) σε δίκη. Παρόλαυτά ο Κλίντον συνέχισε να τον στηρίζει και το Κονγκρέσο ψήφισε τη χορήγηση βοήθειας ύψους 2,5 δις δολαρίων. Αναθαρρώντας, ο Γέλτσιν έστειλε στρατιωτικές μονάδες γύρω από το κοινοβούλιο και διέταξε τις δημοτικές αρχές να κόψουν το ηλεκτρικό ρεύμα, τη θέρμανση και τις τηλεφωνικές γραμμές του κοινοβουλίου.
Προσπάθεια διάλυσης του κοινοβουλίου, δημοψήφισμα με τη μορφή προπαγάνδας και κατάργηση του συντάγματος: ο Γέλτσιν διατάζει το στρατό να επιτεθεί εναντίον του ρωσικού Λευκού Οίκου, πυρπολώντας το κτίριο που είχε αποτελέσει το θεμέλιο λίθο της δημοτικότητάς του όταν το είχε υπερασπιστεί 2 χρόνια πριν. Μπορεί ο κομουνισμός να κατέρρευσε χωρίς να πέσει ούτε ένας πυροβολισμός, όμως αποδείχθηκε ότι ο καπιταλισμός της σχολής του Σικάγο χρειαζόταν έναν καταιγισμό πυρών για να υπερασπιστεί τον εαυτό του: 5000 στρατιώτες, δεκάδες άρματα μάχης και τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, ελικόπτερα και επίλεκτες ομάδες εφόδου οπλισμένες με πολυβόλα.
Ο Γουόρεν Κρίστοφερ, τότε υπουργός εξωτερικών των ΗΠΑ, πήγε στη Μόσχα και συναντήθηκε με το Γέλτσιν λέγοντας: Οι ΗΠΑ δεν υποστηρίζουν εύκολα τη διάλυση κοινοβουλίων, όμως οι περιστάσεις είναι ασυνήθιστες..
Και η διασκέδαση είχε μόλις αρχίσει; Με τη χώρα συγκλονισμένη ακόμα από την επίθεση τα παιδιά του Σικάγο του Γέλτσιν προώθησαν τα πλέον αμφιλεγόμενα μέτρα του προγράμματός τους: δημοσιονομικές περικοπές, κατάργηση της διατίμησης στα βασικά είδη διατροφής, περισσότερες και πιο γρήγορες ιδιωτικοποιήσεις - τα τυπικά μέτρα που προκαλούν μια τόσο άμεση εξαθλίωση, ώστε η επιβολή τους να απαιτεί την ύπαρξη ενός αστυνομικού κράτους για να αποφευχθούν οι εξεγέρσεις.
Στην πράξη, το κομουνιστικό κράτος αντικαταστάθηκε από το κορπορατικό και οι μοναδικοί ωφελημένοι από την οικονομική άνθηση ήταν μια μικρή ομάδα ρώσων και μια χούφτα διαχειριστών Δυτικών αμοιβαίων κεφαλαίων, που αποκόμισαν ιλιγγιώδη κέρδη επενδύοντας στις πρόσφατα ιδιωτικοποιημένες ρώσικες εταιρείες. Μια κλίκα νεόπλουτων δισεκατομμυριούχων συνεργάστηκαν με τα παιδιά του Σικάγο και το Γέλτσιν και απογύμνωσαν τη χώρα από οτιδήποτε είχε αξία, μεταφέροντας τα τεράστια κέρδη τους στο εξωτερικό με ρυθμό της τάξης των 2 δισεκατομμυρίων το μήνα.
Στη Ρωσία το 1999 έγινε μια σειρά εξαιρετικά βάναυσων τρομοκρατικών επιθέσεων. Φαινομενικά χωρίς κανένα λόγο, 4 πολυκατοικίες ανατινάχτηκαν στην καρδιά της νύχτας, 300 νεκροί. Αυτό που ακολούθησε είναι εξαιρετικά οικείο για τους Αμερικάνους καθώς το έζησαν στο πετσί τους μετά την 11η Σεπτεμβρίου: Κάθε άλλο ζήτημα διαγράφηκε από την πολιτική ατζέντα χάρη στη μοναδική δύναμη πάνω στη γη που μπορεί να πετύχει κάτι τέτοιο: του απόλυτα πρωταρχικού φόβου. Ο άνθρωπος που ανέλαβε να κυνηγήσει τους τρομοκράτες, ήταν ο πρωθυπουργός της Ρωσίας, ο ψυχρός Βλαντιμίρ Πούτιν. Αμέσως δέταξε βομβιστικές επιθέσεις εναντίον κατοικημένων περιοχών της Τσετσενίας. Καθώς ο Πούτιν με τη 17χρονη εμπειρία του στη KGB καθησύχαζε τους Ρώσους και ο αλκοολισμός του Γέλτσιν τον καθιστούσε περισσότερο δυσλειτουργικό, ο «προστάτης» Πούτιν βρισκόταν στην πιο πλεονεκτική θέση να τον διαδεχτεί σαν Πρόεδρος. Στις 31 Δεκεμβρίου 1999, με τον πόλεμο στην Τσετσενία να εμποδίζει κάθε προσπάθεια διεξαγωγής σοβαρού δημόσιου διαλόγου, αρκετοί ολιγάρχες μεθόδευσαν την παράδοση της εξουσίας από το Γέλτσιν στον Πούτιν χωρίς να διεξαχθούν εκλογές. Η 1η πράξη του Πούτιν ως Προέδρου ήταν να υπογράψει ένα νόμο που προστάτευε το Γέλτσιν από κάθε ποινική δίωξη, είτε για ζητήματα διαφθοράς είτε για τις δολοφονίες των διαδηλωτών υπέρ της δημοκρατίας από το στρατό κατά την προεδρία του.
Σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα, στην 8ετία 1989 - 1997, 72 εκατομμύρια Ρώσοι πολίτες ζούσαν κάτω από τα όρια της φτώχιας. Το 1995 το 25% των Ρώσων (37 εκατομμύρια άνθρωποι) ζούσαν σε μια κατάσταση φτώχιας που χαρακτηριζόταν «απελπιστική».. Ο πληθυσμός της Ρωσίας μειώνεται δραματικά - 700.000 το χρόνο. Μεταξύ 1996 (1ο έτος θεραπείας-σοκ) και 2006 ο πληθυσμός της Ρωσίας συρρικνώθηκε κατά 6,6 εκατομμύρια.. Οικονομική γενοκτονία
Όταν πλέον ήταν αδύνατον να συγκαλυφθούν οι αποτυχίες του προγράμματος στη Ρωσία, οι διαμορφωτές της κοινής γνώμης άρχισαν να μιλούν για την «κουλτούρα διαφθοράς» και ότι οι Ρώσοι δεν ήταν έτοιμοι για μια αυθεντική δημοκρατία, εξαιτίας της μακροχρόνιας παράδοσης αυταρχισμού...
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου